سونوگرافی ضربان قلب جنین

صدا ضربان قلب جنین یکی از دلچسب‌ترین و خاص‌ترین تجربیات مادران باردار است. شنیدن ضربان قلب در واقع اولین ارتباط ملموس مادران با جنین در حال رشد محسوب می‌شود. البته شنیدن ضربان قلب به جز حس خوبی که برای والدین به همراه دارد از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا نشانه‌ای از سلامت نوزاد در حال رشد خواهد بود. به همین دلیل سونوگرافی ضربان قلب جنین، بخش معمولی از مراقبت‌های دوران بارداری است و برای مادران ارزش دارد. خوشبختانه با روی کار آمدن دستگاه‌های فناوری نوین همانند سونوگرافی مادران به راحتی می‌توانند ضربان قلب نوزاد خود را گوش دهند. برای آشنایی بیشتر با نحوه عملکرد این دستگاه و زمان مناسب برای ارزیابی ضربان قلب نوزاد خود به مطلب زیر نگاهی بیندازید.

بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین

بهترین زمان تشخیص ضربان قلب جنین از طریق سونوگرافی به نوع روش اولتراسوند بستگی دارد. برای مثال سونوگرافی ترانس واژینال که اغلب در اوایل بارداری انجام می‌شود، ضربان قلب را در اوایل هفته 6 بارداری به خوبی تشخیص می‌دهد.

در مقابل سونوگرافی معمولی و شکمی به طور عادی حدود 8 تا 12 هفته بعد از شروع بارداری قابل انجام است؛ زیرا در این دوره زمانی جنین به اندازه کافی بزرگ شده و در موقعیتی قرار می‌گیرد که ضربان قلب او قابل تشخیص و شنیدن است.

تشخیص زودهنگام ضربان قلب جنین مسئله مهمی به حساب می‌آید؛ زیرا نه تنها بارداری را تایید می‌کند بلکه ارزیابی اولیه سلامت جنین نیز از طریق همین روش سونوگرافی بارداری قابل انجام است. بسیاری از متخصصان مادران را تشویق می‌کنند تا اولین سونوگرافی خود را در حدود 8 هفته اول برنامه‌ریزی کنند.

با این روش بررسی وضعیت دقیق ضربان قلب جنین بدون هیچ نقصی انجام می‌شود و حتی سن جنین نیز به تایید نهایی می‌رسد.

عوامل تاثیر گذار بر ضربان قلب جنین

عوامل متعددی بر ضربان قلب جنین تاثیرگذار هستند که برخی از آن‌ها را در ادامه معرفی می‌کنیم:

• سن حاملگی: با پیشرفت بارداری، ضربان قلب جنین حداکثر بین 160 تا 180 ضربه در دقیقه است که این ضربان در 3 ماهه اول بارداری افزایش می‌یابد. بدین ترتیب در سونوگرافی سه ماهه اول بارداری ضربان قلب یک جنین نرمال حدود 120 تا 160 ضربه در دقیقه خواهد بود.
• سلامت مادر: شرایطی همانند چاقی، دیابت و فشار خون بالا بر ضربان قلب جنین تاثیر می‌گذارد. استرس و اضطراب مادر نیز شاید بر ضربان قلب نوزاد در حال رشد موثر باشد.
• فعالیت جنین: جنین موجودی فعال است و به خصوص در 3 ماهه دوم و سوم بارداری زیاد حرکت می‌کند. افزایش حرکت او می‌تواند به طور موقت ضربان قلبش را تغییر دهد.
• موقعیت جنین: موقعیت جنین در حین سونوگرافی بر توانایی شنیدن ضربان قلب تاثیر دارد. اگر جنین در موقعیتی باشد که امواج صوتی را مسدود کند، تشخیص ضربان قلب کمی سخت خواهد بود.
• کیفیت تجهیزات: نوع و کیفیت تجهیزات سونوگرافی نیز بر روند تشخیص تاثیرگذار هستند. دستگاه‌های با وضوح بالا تصاویر باکیفیت‌تر و بهتری را ارائه می‌دهند.

آشنایی و درک این عوامل تاثیرگذار بر روی ضربان قلب جنین، به پیش‌بینی تغییرات ضربان و رسیدگی به هر گونه مشکل در دوران بارداری کمک می‌کنند.

قلب جنین از هفته چندم می‌تپد؟

ضربان قلب جنین به طور معمول در هفته 6 بارداری با سونوگرافی قابل تشخیص است. در این مرحله قلب همچنان در حال رشد خواهد بود اما ضربان‌های اولیه قلب را می‌توان به راحتی درک کرد. در 7 تا 8 هفته اول بارداری ضربان قلب به طور معمول به اندازه کافی قوی است که به طور مداوم می‌توان بر آن نظارت کرد.

متخصصان اغلب در اوایل دوران بارداری سونوگرافی را انجام می‌دهند تا ضربان قلب نوزاد به تایید برسد. همچنین با این روش درمانی توانایی‌های جنین نیز ارزیابی می‌شود؛ زیرا وجود ضربان قلب نشانه‌ای از روند طبیعی بارداری است.

مطالعه بیشتر: تشخیص سقط جنین با سونوگرافی

ضربان قلب جنین را در هفته‌های مختلف بارداری

برای اینکه اطلاعات دقیقی از ضربان قلب جنین خود داشته باشید باید به جدول زیر نگاهی بیندازید. این جدول میزان ضربان قلب مورد انتظار جنین را در هفته‌های مختلف بارداری نشان می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا پیشرفت رشد جنین خود را درک کنید.

علت شنیده نشدن صدای قلب جنین در سونوگرافی

شاید برایتان سوال شود که دلیل نشنیدن صدای قلب جنین در سونوگرافی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت، دلایل متعددی وجود دارد که مانع از شنیدن ضربان قلب جنین در طول سونوگرافی می‌شود.

برای مثال اگر در سن حاملگی مناسب سونوگرافی انجام نشود، تشخیص ضربان قلب جنین کار سختی خواهد بود. به زبان ساده در صورت انجام سونوگرافی زودهنگام ضربان قلب هنوز قابل تشخیص نیست.

محدودیت‌های تجهیزات نیز تاثیر بسزایی بر شنیدن ضربان قلب جنین دارد. بدین ترتیب از آنجایی که کیفیت محصولات دستگاه سونوگرافی بر توانایی شنیدن قلب جنین تاثیرگذار است، دستگاه‌های بی‌کیفیت شاید در دریافت صداهای ضعیف با مشکلات روبرو شوند.

افزایش توده بدنی مادر یا چاقی نیز گاهی اوقات تشخیص و شنیدن ضربان قلب جنین را دشوار می‌کند. موقعیت جنین نیز بر روی این موضوع موثر است، به طوری که اگر جنین در موقعیتی خاص قرار گیرد و امواج صوتی را مسدود کند، شاید ضربان قلب او قابل شنیدن نباشند.

در نهایت اینکه متاسفانه در برخی موارد عدم شنیدن ضربان قلب جنین نشان‌دهنده سقط جنین یا یک وضعیت خطرناک و جدی در سلامت او است که به ارزیابی بیشتری نیاز دارد. به طور کلی اگر طی سونوگرافی ضربان قلب شنیده نشود، متخصصان اولتراسوند اضافی و آزمایش‌های دیگری را برای ارزیابی وضعیت جنین توصیه می‌کنند.

علائم تشکیل قلب جنین

تشکیل قلب جنین یک جنبه حیاتی از رشد جنین است و علائمی که نشان می‌دهند قلب جنین شما در حال شکل‌گیری و عملکرد مناسب است عبارت خواهند بود از:

• تشخیص ضربان قلب: بازرترین علامت راهکار برای تشخیص، سونوگرافی ضربان قلب است.
• حرکت جنین: با رشد جنین، حرکت او قابل توجه خواهد بود که اغلب به واسطه عملکرد قلب این حرکت‌ها رخ می‌دهند.
• جریان خون: سونوگرافی داپلر جریان خون را از طریق قلب و عروق اصلی نشان می‌دهد و همین مسئله نیز به شکل‌گیری کامل قلب اشاره دارد.
• رشد جنین: سایر تغییرات فیزیکی و مراحل رشد مشاهده شده در طول سونوگرافی‌های معمولی نیز نشان‌دهنده تشکیل قلب سالم و کامل جنین هستند.

به هر حال متخصصان با بررسی این علائم،شرایط و با کمک سونوگرافی ضربان قلب می‌توانند از روند طبیعی رشد و تشکیل قلب جنین مطمئن شوند. همچنین به والدین ثابت کنند که قلب جنین آن‌ها به خوبی کار می‌کند.

مطالعه بیشتر: احتمال تشخیص اشتباه در سونوگرافی تعیین جنسیت

تفاوت ضربان قلب جنین دختر و پسر

در مورد تشخیص جنسیت نوزاد باید گفت ضربان قلب او می‌تواند تا حدودی نشان‌دهنده جنسیت باشد. در ادامه ضربان قلب دختران و پسران را شرح می‌دهیم:

• دختران: به طور معمول ضربان قلب کمی بالاتر از حد عادی است و اغلب حدود 150 تا 160 ضربه در دقیقه خواهد بود.
• پسران: ضربان قلب کمی پایین‌تر از حد انتظار است و به طور متوسط حدود 140 تا 150 ضربه در دقیقه تشخیص داده می‌شود.

فراموش نکنید این تفاوت‌ها همیشه قطعی نیست. عوامل زیادی بر ضربان قلب جنین تاثیر می‌گذارند که در بخش‌های قبلی آن‌ها را توضیح دادیم. پس تنها راه قابل اعتماد برای تعیین جنسیت نوزاد استفاده از روش‌های تصویربرداری همانند سونوگرافی یا آزمایش‌های ژنتیک است.

برای شنیدن ضربان قلب جنین از چه وسایلی استفاده می شود؟

چندین دستگاه به طور معمول برای تشخیص ضربان قلب جنین کاربرد دارند که آن‌ها را در ادامه معرفی می‌کنیم:

• دستگاه اولتراسوند: این نوع دستگاه‌ها از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از جنین استفاده می‌کنند و ضربان قلب را در اوایل هفته 6 بارداری تشخیص می‌دهند.
• مانیتور جنین داپلر: این دستگاه دستی صدا ضربان قلب جنین را تقویت می‌کند و اغلب در طول ویزیت‌های قبل از تولد برای ایجاد ضربان قلب قابل شنیدن برای والدین به کار گرفته می‌شود.
• مانیتورهای نوار قلب جنین: این دستگاه‌ها فعالیت الکتریکی قلب جنین را اندازه‌گیری می‌کنند و اطلاعات دقیق در مورد عملکرد قلب ارائه می‌دهند. همان‌طور که اکوکاردیوگرافی نیز برای تشخیص وضعیت قلب جنین به کار می‌رود.
• دستگاه داپلر خانگی: بسیاری از والدین برای گوش دادن به ضربان قلب جنین خود، مانیتورهای خانگی خریداری می‌کنند که به طور معمول پس از 3 ماهه اول بارداری قابل استفاده هستند.

علت دیر تشکیل شدن قلب جنین

در برخی موارد تشکیل قلب جنین شاید به تاخیر بیفتد که علل آن را در ادامه شرح می‌دهیم:

• ناهنجاری‌های ژنتیکی: مسائل کروموزومی مانع رشد طبیعی جنین و تشکیل قلب او می‌شوند.
• مسائل مربوط به سلامت مادر: شرایطی همانند دیابت، چاقی یا مصرف مواد مخدر بر رشد جنین تاثیر می‌گذارد.
• عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض برخی داروها، مواد شیمیایی یا عفونت در دوران بارداری مانع رشد قلب می‌شود.
• کمبود برخی از مواد غذایی: کمبود مواد مغذی ضروری به ویژه اسید فولیک منجر به مشکلاتی در رشد جنین منجر می‌شود.

سخن آخر

سونوگرافی ضربان قلب جنین بخش مهمی از مراقبت‌های دوران بارداری است که اولین اطلاعات را از سلامت و رشد نوزاد در اختیار والدین قرار می‌دهد. برای اینکه از سلامت قلب نوزاد خود مطمئن شوید باید به سراغ مراکزی بروید که به جدیدترین تجهیزات تصویربرداری مجهز هستند.