فهرست مطالب
در حوزه سلامت دستگاه گوارش، تشخیص به موقع و دقیق بسیار مهم است. اگر التهاب و انسداد روده به موقع شناسایی و درمان نشود فرد بیمار با عوارض شدیدی روبرو خواهد شد. به طور معمول در گذشته روش‌هایی همانند آندوسکوپی و تکنیک‌های تصویربرداری مثل سی تی اسکن می‌توانستند به تشخیص این عارضه کمک کنند. در حال حاضر نیز با توسعه فناوری در علم پزشکی سونوگرافی توانست انقلاب جدیدی در تشخیص به موقع این بیماری‌ها ایجاد کند. برای بررسی شرایط تشخیص انسداد روده با سونوگرافی، مزایای استفاده از این روش تشخیصی و آخرین پیشرفت‌های به کار رفته در این زمینه می‌توانید راهنمای زیر را تا انتها دنبال کنید.
نقش سونوگرافی در تشخیص التهاب و انسداد روده
سونوگرافی نقش مهمی در تشخیص التهاب و انسداد روده ایفا می‌کند؛ زیرا قسمت‌ها و بخش‌های مهمی از دستگاه گوارش شما را تحت ارزیابی قرار می‌دهد. برخی از ناهنجاری‌ها و عارضه‌هایی که از طریق سونوگرافی قابل تشخیص هستند و به التهاب یا انسداد روده مرتبط خواهند بود را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- ضخیم شدن دیواره روده: زمانی که ضخامت دیواره روده بیشتر از 3 میلی متر شود، می‌توان گفت اغلب این ضخامت نشان‌دهنده التهاب است. در بیماری کرون، ضخامت دیواره حتی ممکن است بیش از 4 میلی‌متر شود و حتی متخصص می‌تواند از بین رفتن لایه‌بندی طبیعی روده را در سونوگرافی مشاهده کند.
- افزایش عروق: با استفاده از سونوگرافی داپلر رنگی می‌توان افزایش جریان خون در روده ملتهب را مشاهده کرد که این عارضه به بیماری روده مرتبط خواهد بود. با تشخیص به موقع این علائم می‌توان خیلی سریع بیماری را درمان کرد.
- چربی مزانتریک اکوژنیک: وجود چربی مزانتریک هیپواکوئیک احاطه‌کننده روده ملتهب یکی از ویژگی‌های التهاب فعال روده به ویژه در بیماری کرون است.
- گشاد شدن حلقه‌های روده: وجود حلقه‌های روده که به میزان قابل توجهی گشاد شده‌اند نشان‌دهنده انسداد آن هستند. قطر طبیعی روده به طور معمول کمتر از 3 سانتی‌متر است و هرگونه اتساع بیش از این آستانه ممکن است نشان‌دهنده انسداد باشد.
- سطوح مایع: شناسایی سطح مایع در حلقه‌های روده متسع به تشخیص انسداد کمک می‌کند.
- نقطه انتقال: سونوگرافی می‌تواند به تعیین نقطه انتقال بین روده متسع و غیرمتسع کمک کند که البته در صورت بررسی چنین شرایطی باید برای جراحی برنامه‌ریزی کرد.
چگونه از طریق سونوگرافی می‌توان انسداد روده را تشخیص داد؟
سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی بدن استفاده می‌کند. مبدل این دستگاه امواج صوتی منتشر خواهد کرد که از بافت‌ها و اندام‌های داخلی منعکس شوند و در نهایت پژواک‌هایی قابل مشاهده خواهند بود.
این پژواک‌ها نیز به تصاویر بصری تبدیل می‌شوند. در زمینه تشخیص التهاب و انسداد روده سونوگرافی می‌تواند ضخامت دیواره روده، تحرک و عروق روده را تحت ارزیابی دقیق قرار دهد. در نظر داشته باشید دیواره‌ها و عروق روده شاخص‌های مهم در تشخیص التهاب و انسداد روده به حساب می‌آیند.
مراحل انجام سونوگرافی برای تشخیص التهاب و انسداد روده
انجام سونوگرافی به منظور تشخیص التهاب روده آن از چندین مرحله مهم تشکیل شده است که در ادامه این مراحل را به ترتیب نام می‌بریم:
- آماده‌سازی بیمار: بیمار باید از روش و هدف پیش‌رو باخبر باشد و تا چندین ساعت قبل از معاینه نیز ناشتا بماند تا گاز روده او کاهش یابد و در تصویربرداری اختلالی ایجاد نشود.
- راه‌اندازی تجهیزات: تجهیزات سونوگرافی لازم از جمله دستگاه، مبدل، ژل و هر گونه ماده حاجب باید در صورت نیاز جمع‌آوری شود.
- قرار گرفتن بیمار در موقعیت مناسب: بیمار بهتر است در وضعیت خوابیده و درازکشیده به پشت برای سونوگرافی آماده شود. البته پوزیشن لاترال خوابیده به یک طرف نیز می‌تواند به بهبود تصویربرداری کمک کند.
- به کاربردن ژل: مقدار زیادی از ژل سونوگرافی روی شکم بیمار مالیده می‌شود. این ژل هوای بین مبدل و پوست را از بین می‌برد و انتقال امواج صوتی را افزایش می‌دهد.
- اسکن اولیه: از یک مبدل محدب با فرکانس پایین برای سونوگرافی کلی از شکم استفاده می‌شود. مبدل‌هایی که فرکانس بالاتر دارند برای ارزیابی دقیق‌تر دیواره روده کاربرد خواهند داشت.
- تحلیل و تشخیص نهایی: پس از به دست آوردن تصاویر کافی از روده و وضعیت آن متخصص می‌تواند نتیجه نهایی را به بیمار اعلام کند.
3 روش سونوگرافی برای تشخیص التهاب روده
به منظور ارزیابی دقیق دیواره روده متخصصان از روش سونوگرافی با فرکانس بالا استفاده می‌کنند. سونوگرافی از فضای روده فرد بیمار تصاویر واضح‌تری نشان می‌دهد که همین مسئله به تجسم بهتر لایه‌های دیواره روده و شناسایی تغییرات ظریف مرتبط با التهاب کمک خواهد کرد.
سونوگرافی با فرکانس بالا در ارزیابی بیماری‌هایی همانند کرون و کولیت اولسراتیو مفید است؛ زیرا ضخیم شدن دیواره و تغییرات عروقی روده یا دستگاه گوارش را به طور دقیق تشخیص می‌دهد. در بخش‌های بعدی 3 مورد از کاربردی‌ترین روش‌های سونوگرافی برای تشخیص التهاب و انسداد روده را شرح می‌دهیم:
سونوگرافی معمولی از طریق شکم
یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها برای تشخیص این بیماری سونوگرافی شکم است که اولین قدم در ارزیابی درد شکم یا علائم گوارشی مربوط به آن محسوب می‌شود. در این روش تشخیصی فرد مجری از یک پروب محدب برای تجسم اندام‌ها و ساختارهای شکمی استفاده می‌کند.
این روش تشخیصی می‌تواند به شناسایی ناهنجاری‌های فاحش همانند تجمع مایعات، توده‌ها و اتساع قابل توجه روده نیز کمک کند.
سونوگرافی کنتراست افزوده
این روش سونوگرافی شامل استفاده از عوامل کنتراست میکروحباب برای بهبود تصویربرداری از جریان خون و عروق حاضر در روده است. این تکنیک می‌تواند به تمایز بین تنگی‌های حاصل از التهاب و فیبروتیک یا ارزیابی نوع بیماری و شناسایی عوارضی مثل آبسه یا فیستول کمک کند.
سونوگرافی کنتراست افزوده نتایج امیدوارکننده‌ای را در افزایش دقت تشخیص التهاب و انسداد روده ارائه می‌دهد. بنابراین برای تشخیص به موقع و موثر این بیماری‌ها می‌توان از همین روش سونوگرافی استفاده کرد.
الاستوگرافی
الاستوگرافی یک تکنیک نوظهور است که سفتی بافت روده را ارزیابی می‌کند و می‌تواند نشان‌دهنده التهاب یا فیبروز باشد. در زمینه بیماری‌های روده، الاستوگرافی می‌تواند به تمایز بین تنگی‌های التهابی و فیبروتیک کمک کند و اطلاعات ارزشمندی را برای برنامه‌ریزی دقیق درمانی در اختیار متخصصان قرار می‌دهد.
مراقبت‌های قبل از سونوگرافی برای تشخیص التهاب و انسداد روده
قبل از انجام سونوگرافی به منظور ارزیابی وضعیت روده بیماران باید نکاتی را در نظر بگیرند. با رعایت کردن این مراقبت‌ها می‌توان از صحت نتیجه به دست آمده مطمئن بود. برخی از نکات ضروری قبل از سونوگرافی را در زیر ذکر می‌کنیم:
- ناشتا بودن: به بیماران توصیه می‌شود حداقل 6 تا 8 ساعت قبل از سونوگرافی ناشتا باشند تا کیفیت سونوگرافی آن‌ها با اختلالی همراه نشود.
- ذکر کردن داروهای مصرفی: باید در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با متخصص مورد نظر مشورت کنید.
- توقف برخی از داروها: داروهایی که برای تحرک دستگاه گوارش مصرف می‌شوند باید قبل از سونوگرافی مصرف آن‌ها را متوقف کنید.
- نوشیدن آب: بیماران باید مایعات شفاف بنوشند و از نوشیدنی‌های گازدار نیز خودداری کنند.
- داشتن رژیم غذایی مناسب: به مدت یک تا 2 روز قبل از سونوگرافی از غذاهایی که باعث تولید گاز می‌شوند خودداری کنید. برای مثال لوبیا، کلم بروکلی، کلم و محصولات لبنی نخورید.
- پوشیدن لباس راحت: با پوشیدن لباس‌های گشاد مراحل انجام سونوگرافی به راحتی قابل تنظیم خواهند بود؛ زیرا فرد مجری راحت‌تر به شکم شما دسترسی دارد.
مزایای استفاده از سونوگرافی در تشخیص التهاب و انسداد روده
سونوگرافی مزایای زیادی دارد که از آن به عنوان ابزاری ارزشمند برای تشخیص انسداد روده استفاده می‌کنند. برخلاف آندوسکوپی یا جراحی، سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که به آرام‌بخش و بیهوشی نیاز نخواهد داشت.
همچنین این روش تشخیص بیماران را در معرض تشعشع قرار نمی‌دهد و باعث شده تا روشی امن برای تشخیص انواع بیماری‌های گوارشی به حساب آید. بنابراین در صورتی که جزء بیماران جوان هستید یا باید به طور دائم این روش تشخیصی را به منظور پیگیری وضعیت گوارش خود انجام دهید، نگران باشید؛ زیرا سونوگرافی از جمله روش‌های امن محسوب می‌شود.
سونوگرافی روشی برای تصویربرداری بلادرنگ از سیستم گوارش بدن است که امکان ارزیابی فوری شرایط روده را برای متخصص فراهم می‌کند. بنابراین پزشک می‌تواند بهترین تصمیمات را در زمان مناسب اتخاذ کند. برخی دیگر از مزایای انتخاب این روش تشخیصی را در ادامه نام می‌بریم:
- مقرون به صرفه
- در دسترس
- امن
- غیر تهاجمی
- عدم نیاز به بیهوشی
- دارای فناوری‌های به روز
- تشخیص فوری
- قابل انجام در بیشتر بیماران
- بدون عوارض
جمع‌بندی
استفاده از سونوگرافی در تشخیص التهاب روده نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجهی در تصویربرداری دستگاه گوارش است. ماهیت غیرتهاجمی این روش، عدم قرار گرفتن بیمار در معرض تشعشعات و قابلیت بلادرنگ آن باعث شده تا سونوگرافی به عنوان ابزاری ارزشمند برای تشخیص این عارضه‌های گوارشی کاربرد داشته باشد. البته که باید در انتخاب مرکز سونوگرافی دقت به خرج دهید و از تجهیزات به روز برای تشخیص بیماری خود کمک بگیرید تا زودتر به نتیجه دلخواه خود دست یابید.
دیدگاه‌ها