اکوکاردیوگرافی یک روش موثر و کارآمد برای تشخیص بیماری‌های قلبی است. درد‌های شدیدی که در قفسه سینه و کتف ایجاد می‌شوند نشانه‌هایی از بروز بیماری قلبی هستند. اکوکاردیو روش درمانی بدون درد، خونریزی و تنش است که نتایج آن به‌سرعت آماده می‌شوند و بهترین گزینه برای تشخیص سریع و به‌موقع بیماری هستند. در ادامه به بررسی کلی ابعاد مختلف این روش و علل تجویز آن می‌پردازیم.
علت تجویز اکوکاردیوگرافی قلب چیست؟
از جمله راهکارهای موثر برای تشخیص بیماری‌های قلبی پژواک‌نگاری قلب است. پژواک‌نگاری قلب یک روش غیر تهاجمی است و بدون نیاز به پیچیدگی‌های رایج، مشکلات قلبی را شناسایی می‌کند. اکوکاردیوگرافی قلب ( پژواک‌نگاری قلب ) با استفاده از اکوی دریافتی از قلب شکل ظاهری آن را تصویر‌سازی می‌کند. در این روش با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی فشار و نزدیکی معینی با قلب ایجاد شده و صدای آن با استفاده از الکترود‌ها دریافت می‌شود.
اکوی دریافتی از هر ناحیه، روی مانیتور نمایش داده می‌شود و می‌توان از طریق آن شکل کلی قلب را مشاهده کرد. پژواک‌نگاری قلبی تصاویر را به‌صورت دو بعدی و سه بعدی نمایش‌می دهد و تشخیص بیماری‌های پنهان را آسان می‌کند. معمولاً پزشکان طی اولین مراجعه بیماران برای آن‌ها پژواک‌نگاری قلبی را تجویز می‌کنند. این توصیه در ابتدای مراحل بالینی بیماری به پزشک امکان می‌دهد تا تشخیص و تجویز‌های بهتری داشته باشد. پاسخ اکوکاردیوگرافی یک نتیجه تأثیر‌گذار طی تکمیل پرونده بیمار است. نتایج پژواک‌نگاری قلب منحصربه قلب نمی‌شود و در تشخیص بیماری‌هایی که ارتباطی به قلب و عروق ندارند نیز بکار گرفته می‌شود.
اکوکاردیوگرافی برای چه کسانی تجویز می‌شود؟
در هر سنی عارضه‌هایی وجود دارد که پزشک متخصص را مجبور به تجویز پژواک نگاری قلب می‌کند. نود درصد افراد طی ابتلا به بیماری‌های مختلف اکوی قلب را انجام می‌دهند.
- جنین: قبل از تولد فرزند دلبند شما پزشک برای جنین اکوی قلب را تجویز می‌کند. خانواده‌هایی با شرایط خاص باید قبل از تولد، نوزاد خود را از لحاظ سلامت قلب چکاپ کنند. نتایج اکوی قلب جنین که همزمان با سونوگرافی بارداری انجام می شود، می‌تواند مجوزی برای تولد یا حکمی برای سقط تلقی شود.
- کودکان: کودکانی با سابقه بیماری‌های قلبی یا درد‌های شدید قفسه سینه نیاز به انجام اکوی قلب دارند. سونوگرافی قلبی کودکان در تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک زیادی به پزشک می‌کند.
- نوجوانان: حیاتی‌ترین سن برای تلاش‌های مداوم نوجوانی است. فشار‌های ناشی از درس، جامعه، خانواده و آینده، تنش‌های بسیاری برای نوجوان بوجود می‌آورد. این تنش‌ها به شکل استرس و اضطراب ظاهر می‌شوند و در ایجاد بسیاری از بیماری‌های قلبی نقش دارند. اکوکاردیوگرافی قلبی برای نوجوانان زمانی توصیه می‌شود که درد و ضربان قلب بالایی در نوجوانان مشاهده می‌شود. پژواک نگاری قلبی در تشخیص بیماری‌های بوجود آمده و کنترل استرس و اضطراب نقش مهمی ایفا می‌کند.
- بزرگسالان: با ورود به دهه سوم زندگی خطر حمله قلبی و سکته‌های پی در پی افزایش پیدا می‌کند. بیشتر مراجعین که در آستانه چهل سالگی قرار دارند با علائم رد سکته قلبی به متخصصان قلب مراجعه می‌کنند. اکوی قلب ریسک حملات قلبی را در مراجعه کنندگان بررسی می‌کند. پزشک بعد از دریافت نتایج پژواک‌نگاری قلب، توصیه‌هایی درباره سبک زندگی بهتر به بیماران خود پیشنهاد می‌کند.
از گذشت از سن ۵۰ سالگی انسان وارد دوران پر خطر قلبی می‌شود. ابتلا به دیابت، فشار خون و چربی ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. پزشک با اکوکاردیوگرافی‌های دوره‌ای این احتمالات را کنترل می‌کند.
انواع اکوکاردیوگرافی
سبک‌های متنوعی از اکوی قلب وجود دارد که هر کدام برای تشخیص دسته خاصی از بیماری‌های قلبی بکار می‌رود.
- اکوی قلب(قفسه گذر): رایج‌ترین شیوه اکوکاردیوگرافی قلب روش قفسه گذر است. در این روش الکترود تنها به قفسه سینه متصل می‌شود و صدای دریافتی آن از قلب و ناحیه‌های نزدیک قفسه سینه است.
- اکوی قلب (مری گذر): پژواک‌نگاری قلب با روش مری‌گذر کمی تهاجمی به‌نظر می‌رسد. در این‌شیوه دستگاه اکوی قلب وارد مری می‌شود و از مناطق نزدیک‌تری به بررسی قلب می‌پردازد. بیماری‌هایی که تشخیص سخت‌تری دارند باید با اکوی مری گذر تشخیص داده شوند. نگران درد و یا خونریزی نیز نباشید. قبل از اکوکاردیوگرافی قسمت‌های مدنظر بی‌حس می‌شود و شما هیچ نوع خونریزی نخواهید داشت.
- اکوی قلب ( ورزشی ): در این روش پزشک ضربان قلب شما را در حال تنش و فعالیت‌های مختلف بررسی می‌کند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل تغییرات تنفسی و ورزشی باشد. الکترو‌هایی که به قلب وصل می‌شوند تصویر‌های مختلفی از قلب ارائه می‌دهند که نشان از چندین حالت پر اضطراب قلبی است.
- اکوی قلب ( دیاستولیک ): اکوکاردیوگرافی قلب به‌روش دیاستولیک ساده‌ترین روش سونوگرافی قلبی است. با این روش تمام اجزای قلب در حالت آرامش بررسی می‌شوند و مشکلات آن‌ها با دقت بالایی تشخیص داده می‌شوند.
تشخیص دقیق به کمک هر کدام از موارد، نیازمند دقت و مهارت بسیار بالایی خواهد بود. استفاده از اکوی قلب نیز باید با روش‌های خاصی انجام شود.
تکنیک‌های پژواک‌نگاری قلبی
اکوی قلب رابطه مستقیمی با انواعی از سونوگرافی‌ها دارد. ترکیب پژواک‌نگاری قلب با سونوگرافی در تشکیل تصاویر دو بعدی، سه بعدی، رنگی و چند بعدی قلب نقش مهمی ایفا می‌کند.
- سونوگرافی دو بعدی: از نام این تکنیک چنین برداشت می‌شود که تصاویر قلبی را به‌صورت دو بعدی نشان می‌دهد. تصاویر دو بعدی در تشخیص بیماری‌های سطحی قلب بکار می‌روند.
- سونوگرافی چند بعدی: سونوگرافی قلبی در مراحل حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تر مانند سونوگرافی چهار بعدی دارای ابعاد بیشتری می‌شود. این ابعاد کیفیت و وضوح تصاویر قلبی را افزایش می‌دهند و به پزشک در تشخیص آسان‌تر کمک می‌کنند.
- سونوگرافی داپلر: فرآیند سونوگرافی داپلر به دو شیوه رنگی و معمولی انجام‌می شود. عبور خون و شریان‌های مربوط به خون از طریق سونوگرافی داپلر مشخص می‌شوند.
- سونوگرافی با عناصر پرتوزا: با تزریق دسته ی خاصی از عناصر پرتوزا، اشعاتی در قلب ایجاد می‌شوند که با استفاده از دستگاه‌های سونوگرافی قابل مشاهده هستند. بعد از تزریق، خونی که در قلب به جریان می‌افتد تمام جزییات لازم درباره قلب را به پزشک منتقل می‌کند.
در واقع صدای قلب با ابزار‌های خاصی سونوگرافی می‌شود و در نهایت روی مانیتور سونوگرافی قرار می‌گیرد تا نتایج به‌طور کامل مشاهده شود.
سونوگرافی قلب جنین
یکی از مهم‌ترین روش‌های پژواک نگاری، سونوگرافی قلب جنین است. در این روش با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی قلب جنین را از روی شکم‌مادر مورد بررسی قرار می‌دهند.
سونوگرافی قلب جنین به عنوان سونوگرافی سه ماه اول بارداری، طی هفته 6 الی 7 باداری انجام‌می شود. تمام مادران گرامی‌می‌توانند برای انجام سونوگرافی قلب جنین اقدام کنند؛ ولی معمولاً این روش برای گروه خاصی از بانوان تجویز می‌شود.
- مادران مبتلا به بیماری قلبی
- وجود سابقه خانوادگی پدری و مادری در بیماری‌های قلبی
- ازدواج فامیلی
- مصرف دارو‌های خاص در دوران بارداری
- مصرف قرص‌های ضد افسردگی و ضد انعقاد خون‌قبل و حین بارداری
- سابقه سقط جنین
- نازایی و کاشت جنین
- ابتلا به دیابت، سرطان، فشار خون و عفونت باکتریایی
- استرس و اضطراب بالا
- مشکلات جنینی و عدم تشکیل کامل قلب
این‌ها شرایط اصلی برای تجویز اکوکاردیوگرافی قلب جنین هستند. پژواک نگاری قلب جنین هیچگونه اشعه خطرناکی را به جنین انتقال نمی‌دهد. بهتر است تصورات اینچنینی را دور بریزید و جان خود و فرزند خود را به خطر نیندازید.
اکو کاردیوگرافی و تشخیص بیماری‌ها
تا به اینجا از مهم‌ترین فایده ی اکوکاردیوگرافی قلب یعنی تشخیص بیماری‌های قلبی گفتیم. درباره این بیماری‌ها چیزی می‌دانید؟ آیا همه بیماری‌های قلبی با اکوی قلب تشخیص داده می‌شوند؟
برای یافتن پاسخ سوالات خود به این بخش توجه کنید. در اینجا مهم‌ترین بیماری‌هایی که با اکوی قلب تشخیص داده می‌شوند را برای شما مختصری نام برده‌ایم.
- ریسک حمله قلبی: جریان‌های ناشی از فشار بطن‌ها و دهلیز‌ها صدا‌های متنوعی ایجاد می‌کند. این صدا‌ها در حالتی استاندارد هستند که در فاصله زمانی مناسب شنیده شوند. در صورتی که فاصله بین صدای اول و دوم قلب خیلی کم یا زیاد باشد، پزشک خطری را درباره شما احساس می‌کند. بررسی علائم دیگر به تشخیص زود هنگام سکته قلبی و احتمال بوجود آمدن آن طی روز‌های آتی به پزشک کمک می کند.
- مشکلات دریچه‌ای: قلب چهار دریچه و فضای اصلی دارد. اکوکاردیوگرافی قلبی در صورتی که با دقت کافی انجام شود به تشخیص مشکلات دریچه ای کمک می‌کند. برای مثال با اکوی قلب می‌توان افتادگی میترال را که یک مشکل شایع در نوجوان و بزرگسالان است را تشخیص داد.
- نقص مادرزادی: جنین، کودکان و نوزادان با انجام اکوی قلب چکاپ می شوند و بروز بیماری‌های قلبی در آن‌ها بررسی می‌شود. تشخیص به‌موقع بیماری‌های مادرزادی از عود بیماری و خطرات جبران ناپذیری جلوگیری می‌کند.
- فشار خون و مشکلات تنفسی: جریان خون و تعداد تنفس، پیش آهنگ‌هایی هستند که رابطه مستقیمی‌با ضربان و جریان‌های قلبی دارند. اختلالات قلبی نشان از بیماری‌های تنفسی یا ابتلا به فشار خون را دارد.
موارد ذکر شده جزء اصلی‌تربن مشکلاتی است که به کمک کاردیوگرافی شناخته می‌شوند و پزشک می‌تواند با استفاده از آن، موثرترین راهکار را برای بهبود آن‌ها ارائه نماید.
اکوکاردیوگرافی قلب چقدر طول می‌کشد؟
برای انجام اکوکاردیوگرافی قلب باید مراحلی را طی کنید.
- ابتدا لباس‌های خود را که به‌عنوان یک مانع روی قفسه سینه هستند را از تن خارج کنید.
- اجازه دهید الکترود‌ها به سینه شما متصل شوند.
- بازی‌های تنفسی انجام دهید.
- در صورت لزوم فعالیت ورزشی داشته باشید.
انجام کامل این فعالیت‌ها حدوداً ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. اکوی قلب به روش‌های دیگر ممکن است کمتر یا بیشتر طول بکشد. مراحل گفته شده برای پژواک نگاری‌های معمولی است و پژواک نگاری‌های دیگر ممکن است مراحل بیشتری داشته باشند.
سخن پایانی
اکوکاردیوگرافی قلب یک روش اصولی برای اطلاع اطلاع وضعیت قلب و شناسایی مشکلات ایجاد شده در آن است. توجه‌به سلامت قلب، از مهم‌ترین موضوعات برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های جسمانی در افراد است. توصیه می‌شود که همواره سعی کنید در طول زندگی توجه بالایی به سلامتی خود داشته باشید تا دیگر به اکوکاردیوگرافی قلب نیاز پیدا نکنید. برای رفع بیماری‌های قلبی به دستورات پزشک خود عمل کنید و دارو‌های خود را به‌موقع مصرف کنید. با انتخاب یک پزشک متخصص و معتبر، سعی در بهبود شرایط داشته باشید به بیشتر به سلامت جسمانی خود اهمیت بدهید.
دیدگاه‌ها